Τα βασικά της εκπαίδευσης γατών

Tα γατάκια μαθαίνουν πολλά από τη μητέρα τους αλλά και από τα αδέρφια τους κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους. Παρ’ όλα αυτά, χρειάζεται και η εκπαίδευση από τον άνθρωπο. Εξάλλου, η μαμά γάτα δεν μεγαλώνει τα μικρά της σύμφωνα με τα πρότυπα των ανθρώπινων συμπεριφορων.

Η εκπαίδευση των γατών χρειάζεται μια σωστή βάση

Γενικά, καλό είναι να κατανοήσετε πρώτα τους λόγους πίσω από ορισμένες συμπεριφορές της γάτας σας. Δηλαδή αν ένα γατάκι δείχνει κλασική συμπεριφορά γάτας, θα είναι λίγο πολύ φρόνιμο από μόνο του.

Παράδειγμα 1: Το πρόβλημα με το ξύσιμο των νυχιών τους

Ένα καλό παράδειγμα είναι τα σημάδια με γρατσουνιές που αφήνουν. Η γάτα σας μαρκάρει έτσι την περιοχή της με τους αρωματικούς αδένες στις πατούσες της. Η λεπτή μυρωδιά δεν είναι αισθητή στους ανθρώπους, είναι όμως αντιληπτή από άλλες γάτες και ζώα. Επιπλέον, η γάτα καθαρίζει και ακονίζει τα νύχια της με αυτόν τον τρόπο και τεντώνει το σώμα της. Επομένως, πρόκειται για μια εντελώς φυσική συμπεριφορά.

Εάν δεν πάρετε στη γάτα σας ένα ονυχοδρόμιο ή ένα γατόδεντρο, θα εκτονωθεί στα έπιπλα του σπιτιού σας. Το ονυχοδρόμιο ικανοποιεί επίσης τη φυσική ανάγκη της γάτας σας να σκαρφαλώνει και να κρύβεται.

Παράδειγμα 2: Πλήξη

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η πλήξη. Στο φυσικό τους περιβάλλον, οι γάτες περνούν μεγάλο μέρος της ημέρας αναζητώντας τροφή. Επιπλέον, η γάτα τρώει πάντα μόνο μικρές μερίδες μέσα στην ημέρα.

Αν όμως το γατάκι σας έχει μόνο δύο φορές την ημέρα ένα πλούσιο γεύμα στο μπολ του, αυτό δεν συνάδει με τη φυσική του συμπεριφορά. Επομένως, αφήστε καλύτερα το γατάκι σας να βρει μόνο του την τροφή του.

Η ιδανική λύση εδώ είναι τα παιχνίδια ευφυΐας. Η γάτα πρέπει κερδίσει την τροφή της και ταυτόχρονα ικανοποιείται η ανάγκη της για παιχνίδι. Ωστόσο, αυτό δεν αντικαθιστά την ώρα παιχνιδιού με εσάς ή με άλλες γάτες.

Το πρώτο ξεκίνημα στη ζωή είναι καθοριστικό

Φυσικά, το γατάκι σας θα έχει εκπαιδευτεί στα βασικά και πριν έρθει σπίτι σας. Τα γατάκια μαθαίνουν τις βασικές συμπεριφορές τόσο από τη μητέρα γάτα όσο και από τα αδέρφια τους. Το πόση εμπιστοσύνη έχει μια γάτα απέναντι στους ανθρώπους ή σε άλλα ζώα εξαρτάται επίσης κατά κύριο λόγο από όσα έχει μάθει μεταξύ της δεύτερης και της δέκατης εβδομάδας της ζωής της.

Όταν επιλέγετε το νέο σας συγκάτοικο, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι οι τρέχουσες συνθήκες διαβίωσής του ταιριάζουν με τις δικές σας. Αν πάρετε μια γάτα που έχει μεγαλώσει έξω με άφθονη ελευθερία και δραστηριότητα και τη βάλετε μέσα στο σπίτι, σίγουρα θα συναντήσετε προβλήματα.

Το ίδιο ισχύει και για ένα γατάκι που έχει ίσως ζήσει μόνο με τη μαμά του και έναν άνθρωπο μέσα στο σπίτι. Η κυκλοφορία σε εξωτερικούς χώρους και οι συναντήσεις με άλλα ζώα πιθανόν να δυσκολέψουν το γατάκι σας στην αρχή.

Πως γίνεται η εκπαίδευση των γατών 

Όσον αφορά την εκπαίδευση, υπάρχει δυστυχώς ακόμη η άποψη ότι οι γάτες δεν μπορούν να εκπαιδευτούν. Αυτό ωστόσο δεν ισχύει. Αντιθέτως, οι γάτες μαθαίνουν πολύ γρήγορα.

Δεν ξεχνάμε βέβαια ότι μια γάτα θα έχει πάντα την τυπική της συμπεριφορά. Επίσης, δεν θα ακολουθεί υπάκουα τις εντολές όπως θα έκανε, για παράδειγμα, ένας σκύλος. Το ζήτημα δεν είναι αν η γάτα ακονίζει τα νύχια της, αλλά πού το κάνει.

Βασικός κανόνας στην εκπαίδευση γάτας: Οι τιμωρίες δεν βοηθούν!

Είναι σημαντικό να καταλάβουμε για αρχή ότι οι γάτες δεν μπορούν να εκπαιδευτούν με τιμωρία. Αν τιμωρήσετε τη γάτα σας για μια συγκεκριμένη συμπεριφορά της, απλώς θα την κάνει στο μέλλον όταν δεν την βλέπετε.

Αντίθετα, αν δουλεύετε με έπαινο και θετική ενίσχυση στις επιθυμητές συμπεριφορές, το γατάκι σας θα καταλάβει πολύ γρήγορα τι είναι σωστό και τι λάθος. Επίσης, η τιμωρία βλάπτει τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ σας. Ωστόσο, ένα εμφατικό “όχι” δεν απαγορεύεται.

Να έχετε κατά νου αυτές τις βασικές αρχές όσο εκπαιδεύετε το γάτακι σας και μόνο τότε θα ξεδιπλώθεί πλήρως μπροστά σας.

Βασική εκπαίδευση γάτας: Επιβράβευση και πρώτες ασκήσεις

Όπως προαναφέρθηκε, η θετική ενίσχυση είναι το καλύτερο εργαλείο κατά την εκπαίδευση γατών. Μια ανταμοιβή μπορεί να κάνει τη διαφορά.

O πιο εύκολος τρόπος  επιβράβευσης είναι φυσικά οι λιχουδιές και τα χάδια, σε συνδυασμό με επαινετικά λόγια. Μπορείτε βέβαια να το πάτε ένα βήμα παραπέρα, κάνοντας εκπαίδευση με κλίκερ και δύο απλές βασικές ασκήσεις:

Εκπαίδευση γάτας με κλίκερ

Το κλίκερ λειτουργεί με τον χαρακτηριστικό ήχο που παράγει. Η γάτα δεν έχει κάποιον παρόμοιο ήχο στο φυσικό της περιβάλλον κανονικά. Το κλίκερ ουσιαστικά χρησιμεύει ως θετική παρότρυνση κάθε φορά που η γατούλα σας κάνει κάτι σωστό.

Αρχικά, ο ήχος του κλίκερ ακολουθείται αμέσως από μια λιχουδιά. Με την πάροδο του χρόνου, η γάτα συνδέει την επιβράβευση μόνο με τον ήχο και η λιχουδιά δεν είναι πλέον απαραίτητη.

• Στόχος στη μύτη: Κρατήστε τον δείκτη σας περίπου πέντε εκατοστά μπροστά από τη μύτη της γάτας σας. Εάν σπρώξει τον δείκτη με τη μύτη της, ενεργοποιήστε το κλίκερ και δώστε στο γατάκι σας μια λιχουδιά. Επαναλάβετε αυτή την άσκηση έως και πέντε φορές. Το γατάκι σας θα μάθει τη σύνδεση μεταξύ ήχου και ανταμοιβής. Αφού παγιωθεί η άσκηση, μπορείτε πλέον να χρησιμοποιήσετε τον δείκτη σας για να μετακινήσετε το γατάκι σας σε συγκεκριμένα σημεία (για παράδειγμα, στη θέση του).
• Στόχος θέσης: Τοποθετήστε μια μικρή κουβέρτα ως θέση που θα καθίσει η γάτα σας ή βάλτε ένα μικρό χαρτονένιο κουτί στο πάτωμα. Από την περιέργειά του και μόνο το γατάκι σας θα πάει προς τα εκεί. Μόλις καθίσει στην κουβέρτα ή στο κουτί, ενεργοποιήστε το κλίκερ και δώστε του μια λιχουδιά.

Τώρα το γατάκι σας έχει ήδη μάθει τα βασικά για πολλές ακόμη ασκήσεις και κόλπα. Με λίγη υπομονή και προσπάθεια, μπορείτε να τα εξελίξετε πολύ περισσότερο.

Άλλες περιστάσεις εκπαίδευσης

Υπάρχουν πολλές καταστάσεις που συναντά κάθε γάτα λίγο πολύ στη ζωή της, με τις οποίες μπορεί να εξοικειωθεί εκ των προτέρων με την κατάλληλη εκπαίδευση, όπως για παράδειγμα το χτένισμα, το κόψιμο των νυχιών, η οικειοθελής είσοδος στο κλουβί μεταφοράς ή η χορήγηση χαπιών.

Τι κάνουμε σε περίπτωση ανεπιθύμητης συμπεριφοράς στη γάτα

Ποιος είναι ο σωστός τρόπος αντίδρασης όταν η γάτα δεν πρέπει να κάνει κάτι; Προκειμένου να αποφύγετε εντελώς την ανεπιθύμητη συμπεριφορά, πρέπει να ενθαρρύνετε τις επιθυμητές ενέργειες. Για να το κάνετε αυτό, θα πρέπει πάντα να κάνετε την εξής ερώτηση:

Γιατί η γάτα μου παρουσιάζει αυτήν την συμπεριφορά; Για παράδειγμα, αν ξύνει τον καναπέ, θέλει να ικανοποιήσει την ανάγκη της να ξύνεται. Επομένως, το κίνητρο εδώ είναι ξεκάθαρο κι αυτό που πρέπει να κάνετε τώρα εσείς είναι της δώσετε μια εναλλακτική λύση.

Στο παράδειγμά μας, βάλτε το ονυχοδρόμιο δίπλα στον καναπέ. Μόλις το γατάκι θελήσει να ξύσει ξανά τον καναπέ, τραβήξτε το και βάλτε το πάνω στο ονυχοδρόμιο είτε μιλώντας της είτε με το κλίκερ. Μόλις φτάσει εκεί, δώστε του αμέσως μια λιχουδιά για επιβράβευση και κάντε το ίδιο με αυστηρή συνέπεια ξανά και ξανά. Θα δείτε ότι η γατούλα σας θα το καταλάβει πολύ γρήγορα.

Ανακαλύψτε την ενότητα για γατάκια στο κατάστημά μας!

Quelle: 

Patricia Kaulfuß (Hg.): Verhaltensprobleme bei der Katze. Von den Grundlagen bis zum Management, 1. Aufl., 2018