Οι αισθήσεις της γάτας

Όραση, ακοή, οσμή, γεύση, αφή – τι ξέρουμε για τις πέντε αισθήσεις της γάτας; Και τι γίνεται με τη μυστηριώδη έκτη αίσθησή της;

Πώς ακούνε οι γάτες;

Οι οικόσιτες γάτες μας ακούνε πολύ καλά, η ακοή τους λειτουργεί εξαιρετικά όπως και των λύγκα. Αντιλαμβάνονται το θόρυβο δύο φορές καλύτερα απ’ ότι ένας άνθρωπος με μέσο επίπεδο ακοής.

Τόσο καλά ακούνε οι γάτες

Η γάτα αντιλαμβάνεται υψηλότερους ήχους απ’ ότι εμείς. Όσο περισσότερα ηχητικά κύματα παράγονται ανά δευτερόλεπτο, τόσο υψηλότερος είναι ο τόνος. Το ανθρώπινο αυτί αντιλαμβάνεται ήχους έως περίπου 20 kHz. Η γάτα αντιδρά στο θόρυβο στην περιοχή των υπερήχων – και έτσι ακούει ήχους έως και 65 kHz. Επομένως, μπορεί να προσανατολιστεί κάλλιστα προς πιθανά θηράματα, όπως ποντίκια. Τα ακούει από περίπου 20 μέτρα απόσταση. Ιδιαίτερα συναρπαστικό: Οι γάτες επεξεργάζονται θορύβους υψηλής συχνότητας στην ίδια περιοχή με τις οπτικές εντυπώσεις. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι αυτή η «οπτικοακουστική» επεξεργασία τους βοηθά να βρίσκουν εύκολα το δρόμο τους για πίσω στο σπίτι. Πιθανόν να αποθηκεύουν «ηχητικές εικόνες» που τους επιτρέπουν καλύτερο προσανατολισμό.

Αυτιά που κουνιούνται

Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι το αυτί της, το οποίο μπορεί να περιστραφεί έως και 180 μοίρες. Πάνω από 30 μύες εξασφαλίζουν την τέλεια ευθυγράμμιση σύμφωνα με τις πηγές θορύβου. Τα αυτιά κουνιούνται, επιτρέποντας στη γάτα να ακούει τρισδιάστατα. Έτσι μπορεί να προσδιορίσει γρηγορότερα που βρίσκεται το πιθανό θήραμά της. Φυσικά, τα αυτιά βοηθούν επίσης τις γάτες να επικοινωνούν μεταξύ τους. Ανάλογα με τη θέση των αυτιών, εμείς οι άνθρωποι μπορούμε επίσης να συμπεράνουμε και τη διάθεση της γάτας.

Πώς βλέπουν οι γάτες;

«Κοίτα με στα μάτια!» Πολλοί ιδιοκτήτες γατών θα ήθελαν να μάθουν τι σκαρώνει η γάτα τους, κοιτώντας την στα μάτια. Καλό θα ήταν ωστόσο να μην «καρφώνετε» τη γάτα με τα μάτια σας, διότι ένα τέτοιου είδους βλέμμα οι γάτες το εκλαμβάνουν ως απειλή. Και πώς μοιάζει ο κόσμος μέσα από τα μάτια της γάτας;

Βλέπουν οι γάτες τα χρώματα;

Όπως και εμείς οι άνθρωποι, οι γάτες έχουν κώνους και ραβδία ως υποδοχείς στον αμφιβληστροειδή. Οι κώνοι καθιστούν δυνατή την έγχρωμη όραση, ενώ τα ραβδία διακρίνουν το φως και το σκοτάδι. Εμείς οι άνθρωποι έχουμε ένα ραβδίο σε έναν κώνο. Αλλά οι γάτες μας έχουν 63 ραβδία ανά έναν κώνο μόνο. Τα χρώματα είναι επομένως λιγότερο σημαντικά γι’ αυτές απ’ ότι για εμάς τους ανθρώπους. Επιπλέον, η γάτα έχει μόνο υποδοχείς για τα χρώματα μπλε και κίτρινο. Έτσι δεν μπορεί να αντιληφθεί το κόκκινο, το ροζ και το πορτοκαλί. Ωστόσο, μπορεί να δει το υπεριώδες φως, το οποίο εμείς οι άνθρωποι απορροφούμε από το φακό του ματιού. Οι άνθρωποι που έχουν χάσει το φακό του ματιού τους περιγράφουν το υπεριώδες φως ως γαλακτώδη απόχρωση του μπλε. Το πως θα το περιέγραφε η γάτα παραμένει ακόμη μυστήριο.

Ανακαλύψτε τη μεγάλη ποικιλία μας σε προϊόντα περιποίησης για αυτιά και μάτια!

Πόσο μακριά μπορούν να βλέπουν οι γάτες;

Αν με τον όρο «όραση» εννοούμε την οξεία όραση, τότε η όραση της γάτας παραμένει στην απόσταση του θηράματος: μπορεί να βλέπει αντικείμενα που απέχουν το πολύ έξι μέτρα από αυτή. Ό,τι δεν μπορεί να φτάσει με το διάσημο «άλμα της γάτας», γίνεται από αυτή αντιληπτό, όταν κινείται. Ωστόσο, δεν μπορεί να κάνει ακριβή περιγράμματα. Για τη γάτα είναι πιο σημαντικές οι κινήσεις στην άμεση περιοχή της.

Μπορούν οι γάτες να βλέπουν στο σκοτάδι;

Τα μάτια της γάτας λάμπουν όταν συναντούν μια πηγή φωτός στο σκοτάδι. Οι γάτες έχουν στο εσωτερικό του ματιού τους, πίσω από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα ένα ειδικό, ανακλαστικό στρώμα ιστού που ονομάζεται lucidum tapetum (σε ελληνική απόδοση: λαμπρό στρώμα). Αντανακλά το φως που προσπίπτει επάνω και το επιστρέφει πίσω στα αισθητήρια κύτταρα. Επιπλέον, η γάτα-κυνηγός μπορεί να βλέπει σχετικά καλά τη νύχτα. Το μάτι της γάτας με τα πολλά ραβδία ειδικεύεται στην όραση τόσο στο φως όσο και στο σκοτάδι. Ιδανικές προϋποθέσεις για ένα αρπακτικό που δραστηριοποιείται κυρίως το σούρουπο. Μια γάτα δεν μπορεί ωστόσο να δει τίποτα χωρίς πηγή φωτός.

Γεύση και οσμή στις γάτες

Η ευαίσθητη μύτη της γάτας αντιλαμβάνεται τις οσμές καλύτερα από εμάς τους ανθρώπους. Οι γάτες διαθέτουν περισσότερα από 60 εκατομμύρια οσφρητικά κύτταρα, δηλαδή περίπου τρεις φορές περισσότερα απ’ ότι εμείς οι άνθρωποι. Αντιλαμβάνονται τις μυρωδιές πιο έντονα και τις χρησιμοποιούν για επικοινωνία. Η αίσθηση της όσφρησης είναι ιδιαίτερα σημαντική, όταν τρώνε. Διότι προτού η επιλεκτική γλώσσα της γάτας αρχίσει να «πιάνει δουλειά», το γεύμα πρέπει να μυρίζει καλά. Οι γάτες μπορούν να διακρίνουν τις γεύσεις σε ξινές, αλμυρές και πικρές. Η «γλυκιά» γεύση δεν περιλαμβάνεται στα γονίδιά τους. Διότι δεν παίζει κανένα ρόλο στο θήραμά τους. Γενικά η αίσθηση της γεύσης τους δεν είναι τόσο ανεπτυγμένη όσο σε εμάς. Η μύτη τους εξισορροπεί ωστόσο αυτή την ανεπάρκεια: η γεύση και η οσμή συνδέονται πολύ στενά στις γάτες, οι οποίες αντιλαμβάνονται τη γεύση ενός φαγητού από τη μυρωδιά του. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούν το όργανο Jacobson. Αυτό βρίσκεται ακριβώς πίσω από τα μπροστινά δόντια της γάτας. Με το όργανο Jacobson, η γάτα μπορεί να αντιλαμβάνεται καλύτερα τις φερομόνες ή το μαρκάρισμα για εδαφική οριοθέτηση. Μερικά ζώα κάνουν μάλιστα μορφασμούς, σουφρώνοντας το άνω χείλος, όταν ικετεύουν για φαγητό.

Μουστάκια για αίσθηση της αφής

Τα μουστάκια χρησιμεύουν κυρίως στη γάτα για προσανατολισμό κατά το σούρουπο. Ο επιστημονικός όρος για τα μουστάκια είναι „vibrissae“, ένας όρος που υποδηλώνει την απίστευτη ευαισθησία τους στις δονήσεις του αέρα. Αναπτύσσονται όχι μόνο στα «παχιά μαξιλάρια» του άνω χείλους, αλλά και στα μπροστινά πόδια. Σε αντίθεση με τις «φυσιολογικές» τρίχες, τα θυλάκια από τα οποία αναπτύσσονται τα μουστάκια περιβάλλονται από πολλά νευρικά άκρα. Τα μουστάκια είναι πολύ στενά συνδεδεμένα με το νευρικό σύστημα και στέλνουν σε κλάσματα του δευτερολέπτου μηνύματα στον εγκέφαλο. Είναι μάλιστα πολύ χρήσιμα κατά το κυνήγι: οι τρίχες που μοιάζουν με μουστάκια στα μπροστινά πόδια („vibrissae“) αντιλαμβάνονται και την παραμικρή δόνηση του εδάφους – παραδείγματος χάρη, την κίνηση ενός ποντικιού.

Η περίφημη «έκτη αίσθηση» της γάτας

Με την «έκτη αίσθηση» ορίζουμε την αντίληψη των μελλοντικών γεγονότων. Γάτες που μεταφέρουν τα γατάκια τους σε ασφαλές μέρος, ώρες προτού ξεσπάσει φωτιά. Ή γάτες που αναγνωρίζουν πότε θα πεθάνουν άνθρωποι. Τα περισσότερα από αυτά τα φαινόμενα μπορούν να εξηγηθούν – για παράδειγμα, από μυρωδιές που προέρχονται από ανθρώπους που πεθαίνουν. Οι ερευνητές είναι δύσπιστοι όσον αφορά την «έκτη αίσθηση» της γάτας. Ωστόσο, οι ιδιοκτήτες γάτας γνωρίζουν ότι όσον αφορά το κατοικίδιο ζώο τους και τις αισθήσεις του: πολλά παραμένουν ένα μυστήριο.