Ο σκύλος μου ειναι φοβισμένος: Τι μπορώ να κάνω;

Εάν ένας σκύλος αντιδρά διστακτικά σε νέες καταστάσεις, είναι φυσιολογικό και δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Αν όμως δείχνει έντονο φόβο σε καθημερινές καταστάσεις, θα πρέπει να το κοιτάξετε γιατί ίσως είναι προβληματικό. Ακόμη και ένας δυνατός θόρυβος ή μια σκάλα μπορεί να αναστατώσει τον τετράποδο φίλο. Ένας υπερβολικά αγχώδης σκύλος δυσκολεύεται πολύ στην καθημερινότητά του, ενώ ο ίδιος υποφέρει από το άγχος. Σε αυτό το άρθρο σας δίνουμε συμβουλές για να βοηθήσετε το κατοικίδιό σας να αποκτήσει περισσότερη αυτοπεποίθηση.

Ο σκύλος μου φοβάται: Ποιες είναι οι αιτίες;

Οι λόγοι για έναν φοβισμένο σκύλο μπορεί να είναι ποικίλοι: κακές εμπειρίες με τους ανθρώπους, λάθη στην εκπαίδευση ή προδιάθεση.

Η βάση για την αυτοπεποίθηση του τετράποδου φίλου είναι η σωστή διαμόρφωση χαρακτήρα από μικρός γεμάτη διαφορετικά ερεθίσματα: αν ένα κουτάβι γνωρίσει και βιώσει πολλά, θα τείνει να είναι δεκτικό σε νέα πράγματα και μεταγενέστερα.

Για τον ενήλικο σκύλο, η αυτοπεποίθηση είναι η καλύτερη ασπίδα κατά του φόβου. Στην καθημερινή ζωή, δώστε επίσης προσοχή και στα μη λεκτικά μηνύματα που του περνάτε. Αυτό σημαίνει ότι αν ο σκύλος σας είναι ανασφαλής, δεν πρέπει ποτέ να τον τιμωρείτε ή να γίνεστε εσείς οι ίδιοι ανήσυχοι. Και τα δύο ενισχύουν την αίσθηση του σκύλου ότι ο φόβος του είναι δικαιολογημένος. Η ασυνείδητη ενίσχυση συμβαίνει ιδιαίτερα συχνά με σκύλους που γαβγίζουν ή γρυλίζουν από φόβο.

Πως αναγνωρίζουμε τον φόβο στους σκύλους

Πώς όμως αναγνωρίζετε έναν φοβισμένο σκύλο ή τον φόβο στα σκυλιά; Τα “τέσσερα F” έχουν μεγάλη σημασία εδώ. Πρόκειται για αγγλικούς όρους που περιγράφουν τις τέσσερις τυπικές συμπεριφορές υπό συνθήκες στρες.

Flight (φυγή)

Η “φυγή” δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο σκύλος τρέχει αμέσως πανικόβλητος, αν και αυτό μπορεί να συμβεί σε ακραίες περιπτώσεις. Η αποφυγή ή το να κάνει μερικά βήματα προς τα πίσω είναι ήδη μέρος της. Οι φοβισμένοι σκύλοι δημιουργούν έτσι απόσταση από τον εκλυτικό παράγοντα του φόβου.

Fight (πάλη)

Σε αυτή την περίπτωση, ο σκύλος αντιδρά με επιθετική συμπεριφορά: Οι κόρες των ματιών του διαστέλλονται, τα αυτιά του υψώνονται, δείχνει τα δόντια του και γρυλίζει ή γαυγίζει. Το επόμενο βήμα μπορεί να είναι η επίθση. Σε ακραίες περιπτώσεις, ο σκύλος μπορεί ακόμα και να δαγκώσει. Η επιθετικότητα συχνά προκύπτει όταν ο σκύλος δεν μπορεί να ξεφύγει και είναι στριμωγμένος, για παράδειγμα με λουρί.

Freeze (πάγωμα)

Μια μορφή συμπεριφοράς αποφυγής – παρόμοια με τη φυγή – είναι το πάγωμα του σκύλου. Τότε παραμένει καθηλωμένος στο σημείο. Πρόκειται για ένα αρχέγονο ένστικτο που έχει την προέλευσή του στο γεγονός ότι τα ζώα ελπίζουν να μην τα προσέξει ένας θηρευτής. Σε αυτή την κατάσταση, καμία εντολή ή δέλεαρ μέσω τροφής δεν θα λειτουργήσει. Το μόνο πράγμα που βοηθάει εδώ είναι η αναμονή ή η απομάκρυνση του εναύσματος φόβου.

Fiddle About (παιχνίδισμα)

Η αντιμετώπιση της αβεβαιότητας με αφοπλιστικό χιούμορ είναι κάτι που ισχύει και στον κόσμο των σκύλων. Οι σκύλοι που νιώθουν ανασφάλεια ξεκινούν να προκαλούν τον απέναντί τους σε παιχνίδι, για παράδειγμα. Σε αντίθεση με τις φορές που παίζει χαλαρός, ο τετράποδος φίλος σταματά πάντα να κοιτάζει γύρω του όταν παίζει από φόβο. Ορισμένα σκυλιά πηδούν σε ανθρώπους ή άλλα σκυλιά. Το “Fiddle About” έχει να κάνει με την παράβλεψη του φόβου.

Συχνά γίνεται λόγος για τα “πέντε F” (“five F of fear”). Ωστόσο, το “Faint” παίζει υποδεέστερο ρόλο στην καθημερινή ζωή.

Άλλα σημάδια στη γλώσσα σώματος ενός φιβισμένου σκύλου

Άλλα σημάδια άγχους στα σκυλιά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Σήματα ηρεμίας, όπως το γλέιψιμο των χειλών του
• Χασμουρητό
• Δάγκωμα του λουριού
• Σκυμμένη στάση, ουρά χαμηλά, λυγισμένα οπίσθια μέρη
• Τρέμουλο

Αναγνώριση του χρόνιου άγχους σε σκύλους

Κάθε εξωτερικό ερέθισμα από το περιβάλλον ακολουθείται από μια αντίδραση. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε συνήθως να μάθετε τι φοβάται ο σκύλος.

Ωστόσο, υπάρχουν και ευαίσθητοι σκύλοι που βρίσκονται σε κατάσταση μόνιμου φόβου. Συνήθης αιτία γι’ αυτό είναι η έλλειψη κοινωνικοποίησης οσο είναι κουτάβι ή το τραύμα που έχουν βιώσει, όπως κακοποίηση ή ατυχήματα.

Αυτό το χρόνιο άγχος μπορεί να εκδηλωθεί, για παράδειγμα, με τη μορφή έντονου γλείψιμου και τσιμπημάτων. Τα χρόνια γαστρεντερικά προβλήματα, όπως η γαστρίτιδα, μπορεί επίσης να είναι αιτία της αγχώδους διαταραχής στους σκύλους. Εάν υποψιάζεστε κάτι τέτοιο, θα πρέπει να συζητήσετε για το πως να το αντιμετωπίσετε με έναν κτηνίατρο ή έναν ψυχολόγο ζώων.

Πώς μπορώ να βοηθήσω τον ανήσυχο σκύλο μου;

Η πιο σημαντική συμβουλή: Να είστε πάντα ήρεμοι όταν ο σκύλος σας φοβάται. Εσείς είστε ο βράχος του.

Με τα πρώτα σημάδια φόβου σε άγνωστες καταστάσεις, ισχύει πάνω απ’ όλα το εξής: Βεβαιωθείτε ότι η γλώσσα του σώματός σας είναι χαλαρή! Αν εσείς, ως “αρχηγός της αγέλης”, δεν δείξετε καμία ανησυχία, ο τετράποδος φίλος σας θα καταλάβει ότι ο “κίνδυνος” δεν μπορεί να είναι τόσο σοβαρός.

Για τους σκύλους που είναι από τη φύση τους αγχώδεις, μπορεί επίσης να βοηθήσει να είστε προληπτικοί ακόμη και σε περιπτώσεις μικρών αβεβαιοτήτων και να αντιμετωπίσετε την “επικίνδυνη κατάσταση” μαζί με τον σκύλο.

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μαλώνετε το σκύλο σας σε καταστάσεις που του προκαλούν άγχος. Από την άλλη, και η υπερβολική “παρηγοριά” μπορεί να είναι αντιπαραγωγική. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αγνοείτε το σκύλο σας. Μιλήστε του με ενθαρρυντικό τρόπο, αλλά μην τον κανακεύετε.

Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης ενός φοβισμένου σκύλου

Επιπλέον, θα πρέπει να δημιουργήσετε πολλές ευκαιρίες για να ενισχύσετε την αυτοπεποίθηση του σκύλου σας, μαθαίνοντάς του, για παράδειγμα, κόλπα σε ένα ήσυχο περιβάλλον και επιβραβεύοντάς τον όταν τα καταφέρνει.

Η εκπαίδευση του σκύλου με πολλή θετική ενίσχυση δίνει σε κάθε τετράποδο φίλο μακροπρόθεσμα μια καλή τόνωση αυτοπεποίθησης, δίνει ασφάλεια και ενισχύει τον μεταξύ σας δεσμό.

Τέλος καλό, όλα καλά!

Είναι επίσης σημαντικό να ολοκληρώνετε τις ασκήσεις γύρω από το φόβο με μια θετική εμπειρία.

Ο σκύλος σας δεν τολμά να πλησιάσει το αντικείμενο; Μείνετε ακίνητοι κρατώντας τον δεμένο με λουρί μέχρι να ηρεμήσει εμφανώς. Στη συνέχεια, δώστε του μια λιχουδιά και αφήστεν τον να χαλαρώσει.

Βοήθεια για φοβισμένους σκύλους: Δημιουργήστε θετικούς συσχετισμούς

Σε περιπτώσεις που ξέρετε ότι συγκεκριμένα προκαλούν φόβο στον σκύλο σας, η τροφή ή τα παιχνίδια μπορούν να γίνουν σύμμαχοί σας. Με μια λιχουδιά, ο κίνδυνος είναι μισός.

Προχωρήστε με τον τετράποδο φίλο σας σιγά-σιγά. Οι ειδικοί το αποκαλούν αυτό “απευαισθητοποίηση”. Ωστόσο, δώστε προσοχή στο τάιμινγκ, ώστε να μην ενισχύσετε κάποια ανεπιθύμητη συμπεριφορά, όπως το γρύλισμα.

Συνήθεις καταστάσεις άγχους για φοβισμένους σκύλους

Παρακάτω συγκεντρώσαμε μερικά παραδείγματα των πιο συνηθισμένων καταστάσεων άγχους από την καθημερινή ζωή και σας δίνουμε μερικές συμβουλές για το πώς να τις αντιμετωπίσετε.

Σε ποια περίπτωση πρέπει να απευθυνθώ σε ειδικό;

Με το που αντιληφθείτε ότι ο σκύλος σας είναι συνεχώς αγχωμένος ή ότι το πρόβλημα επιβαρύνει την καθημερινότητά του και δεν μπορείτε να τα καταφέρετε μόνοι σας, επικοινωνήστε με έναν εκπαιδευτή σκύλων.

Στην περίπτωση βαθιά ριζωμένων φοβιών και επιθετικότητας που σχετίζεται με το φόβο (“πάλη”), καλό είναι να συμβουλευτείτε από την αρχή έναν ειδικό. Οι ατομικές συνεδρίες σε μια σχολή σκύλων μπορούν να σας δώσουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την ιδανική λύση για τον σκύλο σας.

Quellen:
Angst bei Hunden mit Martin Rütter. Stuttgart 2018.
Krauß, Katja/ Maue, Gabi: Emotionen bei Hunden sehen. Nerdlen/Daun 2020, S. 539-573.
Faszination Hund: Stress- und Angstreaktionen
Hill’s Pet: Hunde und die Angst vor dem Gewitter