Γρίπη των πτηνών

Η γρίπη των πτηνών είναι ένα θέμα που αναδύεται επαναλαμβανόμενα στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια. Ποια πτηνά όμως μπορούν να προσβληθούν από τη γρίπη των πτηνών και επίσης, είναι ο ιός επικίνδυνος και για τον άνθρωπο; Αυτό το άρθρο συνοψίζει τις πιο σημαντικές πληροφορίες για εσάς.

Πόσο επικίνδυνη είναι η γρίπη των πτηνών;

Στα ορνιθόμορφα πτηνά (κοτόπουλα και γαλοπούλες), η γρίπη των πτηνών που προκαλείται από έναν ιό είναι θανατηφόρα μετά από λίγες μόνο ημέρες. Ωστόσο, η έκταση της νόσου μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με την μετάλλαξη και τον υπότυπο του ιού. Τα στελέχη των υποτύπων Η5 και Η7 είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα.

Η ικανότητα του ιού να μεταλλάσσεται γρήγορα και με μεγάλη συχνότητα (αυθόρμητες μεταβολές στο γενετικό υλικό) αποτελεί επίσης μεγάλο κίνδυνο. Επομένως, είναι σημαντικό να τεθεί η ασθένεια παγκοσμίως υπό έλεγχο και να καταπολεμηθεί γρήγορα σε περίπτωση εκδήλωσης επιδημίας.

Ποια πτηνά μπορούν να προσβληθούν από την γρίπη των πτηνών;

Πολλά είδη πτηνών μπορούν να προσβληθούν από τη γρίπη των πτηνών. Σε αυτά περιλαμβάνονται πουλερικά όπως κοτόπουλα και γαλοπούλες, διακοσμητικά πτηνά (παπαγάλοι, παπαγαλάκια Budgie) και άγρια πτηνά (υδρόβια πτηνά όπως πάπιες ή κύκνοι).

Τα κοτόπουλα και οι γαλοπούλες έχουν τα υψηλότερα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας. Αντίθετα, τα υδρόβια πτηνά, όπως οι πάπιες και οι χήνες, είναι λιγότερο ευαίσθητα και υποφέρουν λιγότερο από την ασθένεια. Ωστόσο, εκκρίνουν τον ιό και μπορούν να λειτουργήσουν ως φορείς της νόσου. Από την άλλη πλευρά, οι μολύνσεις στα ωδικά πτηνά είναι σπάνιες.

Γρίπη των πτηνών σε ανθρώπους και κατοικίδια ζώα

Περα από τα πτηνά, μπορούν και τα θηλαστικά να μολυνθούν από τον ιό:

Μπορούν οι άνθρωποι να προσβληθούν από τη γρίπη των πτηνών;

Οι άνθρωποι μπορούν να μολυνθούν από ορισμένες μεταλλάξεις του ιού της ομάδας των πτηνών (π.χ. H5N1), αν και αυτό δεν συμβαίνει συχνά. Τα τελευταία χρόνια, η γρίπη των πτηνών στον άνθρωπο έχει εμφανιστεί κυρίως στην Ασία, την Τουρκία και την Αίγυπτο.

Εάν εκδηλωθεί κρούσμα σε ανθρώπους, εκδηλώνεται κυρίως με συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, όπως πυρετός (πάνω από 39 βαθμούς Κελσίου), πονοκέφαλος και αναπνευστικά προβλήματα (π.χ. βήχας). Υπάρχουν και πιο σοβαρές περιπτώσεις που μπορεί να οδηγήσουν στο θάνατο των ασθενών, ιδίως λόγω πνευμονίας.

Τα αντιιικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των αναστολέων της νευραμινιδάσης (π.χ. ζαναμιβίρη), μπορούν να εφαρμοστούν ως θεραπεία αμέσως μετά τη μόλυνση. Διαφορετικά, ο γιατρός θεραπεύει τη γρίπη των πτηνών στον άνθρωπο με συμπτωματικά μέτρα, όπως αντιπυρετικά ή έγχυση.

Μπορούν τα κατοικίδια ζώα να κολλήσουν τη γρίπη των πτηνών;

Εκτός από τα πτηνά, ο ιός μπορεί να μεταδοθεί και σε άλλα ζώα. Ωστόσο, σύμφωνα με τις τρέχουσες πληροφορίες (από τον Σεπτέμβριο του 2022), ο κίνδυνος μόλυνσης είναι πολύ μικρότερος. Παρ’ όλα αυτά, καλό είναι όσο μπορείτε να μην αφήνετε το σκύλο ή τη γάτα σας κοντά σε υδρόβια ή άλλα άγρια πτηνά.

Συμπτώματα: ποια είναι τα σημάδια της γρίπης των πτηνών στα πτηνά;

Τα πρώτα σημάδια της νόσου (συμπτώματα) εμφανίζονται περίπου λίγες ώρες έως λίγες ημέρες μετά τη μόλυνση (περίοδος επώασης). Αυτές ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό, γι’ αυτό και η κλινική εικόνα της γρίπης των πτηνών διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση.

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της γρίπης των πτηνών στα πουλερικά περιλαμβάνουν:

• πεσμένη γενική κατάσταση υγείας και άρνηση τροφής και νερού
• θαμπά φτερά
• αναπνευστικά συμπτώματα (π.χ. δύσπνοια, φτέρνισμα, εκκρίσεις από τα μάτια και το ράμφος)
• γαστρεντερικά συμπτώματα (π.χ. υδαρής διάρροια, μερικές φορές πρασινωπή)
• διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος (π.χ. μη φυσιολογική στάση του κεφαλιού, διαταραχές στην ισορροπία)
• κατακράτηση νερού (οίδημα) στο κεφάλι
• υποδόριες αιμορραγίες στις αποφύσεις του κεφαλιού και στα πόδια
• επιδείνωση των επιδόσεων ωοτοκίας (π.χ. ξαφνική διακοπή της ωοτοκίας, παραμορφωμένα αυγά)

Πότε πρέπει να πάω στον κτηνίατρο;

Εάν υποψιάζεστε ότι ένα από τα ζώα σας έχει μολυνθεί από τη γρίπη των πτηνών, θα πρέπει να το αναφέρετε στον κτηνίατρό σας. Εάν ο κτηνίατρος επιβεβαιώσει την υποψία, θα ενημερώσει τον αρμόδιο επίσημο κτηνίατρο. Στη συνέχεια, θα λάβει περαιτέρω μέτρα σύμφωνα με τις κατά τόπους ισχύουσες νομικές διατάξεις.

Είναι σημαντικό να απομονώσετε το ύποπτο πτηνό από άλλα ζωντανά πλάσματα, ώστε ο ιός να μην μεταδοθεί περαιτέρω.

Διάγνωση: Πώς ανιχνεύεται η γρίπη των πτηνών στα πτηνά;

Ο κτηνίατρος μπορεί να διαγνώσει τη γρίπη των πτηνών στο ζώο με βάση τα κλινικά συμπτώματα και με ορισμένες μεθόδους ανίχνευσης. Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορούν να ανιχνευθούν στο αίμα με ειδικές εξετάσεις (π.χ. εξέταση αναστολής της αιμοσυγκόλλησης, εξέταση νευραμινιδάσης). Είναι επίσης δυνατό να ανιχνευθεί ο ιός στο νεκρό ζώο.

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι η γρίπη των πτηνών δηλώνεται υποχρεωτικά σε πολλές χώρες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αρμόδια αρχή πρέπει να ενημερώνεται αμέσως μόλις υπάρχει υποψία ή εντοπιστεί η ασθένεια στα πτηνά. Η μόλυνση στον άνθρωπο πρέπει να δηλώνεται υποχρεωτικά σε πολλές χώρες.

Θεραπεία: Πώς αντιμετωπίζεται η γρίπη των πτηνών στα πτηνά;

Τα μέτρα ελέγχου που πρέπει να ληφθούν εξαρτώνται από το που ζείτε τη δεδομένη στιγμή. Ωστόσο, για λόγους ελέγχου της νόσου, είναι συνήθως απαραίτητο να θανατωθεί το προσβεβλημένο ζώο.

Για παράδειγμα, τα νομικά μέτρα ελέγχου που εφαρμόζονται παρατίθενται παρακάτω:

• Μετά την επίσημη ταυτοποίηση, η αρμόδια αρχή διατάσσει τη θανάτωση των προσβεβλημένων πουλερικών. Στη συνέχεια, το θανατωμένο ζώο αποστέλλεται σε μονάδα διάθεσης.
• Στη συνέχεια, είναι σημαντικό να καθαρίσετε και να απολυμάνετε σωστά την πληγείσα εκμετάλλευση. Ομοίως, η αρχή περιορίζει την κυκλοφορία ανθρώπων, ζώων και εμπορευμάτων εντός μιας ζώνης προστασίας και επιτήρησης γύρω από την εστία.
• Για την προστασία των εγχώριων σμηνών πουλερικών, οι εισαγωγές πουλερικών και προϊόντων που προέρχονται από αυτά τελούν υπό έλεγχο κατά τη διάρκεια εστιών γρίπης των πτηνών σε άλλες χώρες.

Αιτίες: Ποιοι είναι οι παράγοντες που προκαλούν τη γρίπη των πτηνών στα πτηνά;

Η γρίπη των πτηνών είναι μια παγκοσμίως διαδεδομένη ιογενής νόσος των πτηνών. Η νόσος προκαλείται από τον ιό της γρίπης Α της οικογένειας των ορθομυξοϊών, ο οποίος διακρίνεται σε διαφορετικούς υπότυπους (16 υπότυποι H και 9 υπότυποι NA).

Αυτοί οι υπότυποι ονομάζονται έτσι από τις δύο κύριες πρωτεΐνες του περιβλήματος του ιού της γρίπης. Εδώ, το “H” σημαίνει αιμοσυγκολλητίνη (hemagglutinin), ενώ το “NA” σημαίνει νευραμινιδάση (neuraminidase). Έτσι, υπάρχουν περίπου 254 πιθανοί συνδυασμοί.

Γενικά, και οι 16 υπότυποι μπορούν να μολύνουν τα πτηνά. Ωστόσο, τα σοβαρά κρούσματα της νόσου οφείλονται στους υποτύπους Η5 και Η7.

Μεταδοτικότητα: Πώς μολύνονται τα πτηνά από τη γρίπη των πτηνών;

Τα άρρωστα πτηνά εκκρίνουν τον ιό μέσω των κοπράνων και διαφόρων εκκρίσεων (π.χ. βλέννα από το ράμφος και τα μάτια). Άλλα πτηνά μπορούν να μολυνθούν από τον ιό μέσω άμεσης ή έμμεσης επαφής.

Άμεση μετάδοση

Τα πτηνά μπορούν να μολυνθούν άμεσα από τον ιό εισπνέοντας ή μαζεύοντας υλικό που περιέχει τον ιό. Τα αυγά που γεννιούνται από μολυσμένα πτηνά μπορούν επίσης να είναι φορείς του ιού και να αποτελέσουν πηγή μόλυνσης.

Έμμεση μετάδοση

Μέσω του εμπορίου μολυσμένων πτηνών ως κατοικίδιων ζώων ή της εισαγωγής μολυσμένων (βρόμικων) αντικειμένων (π.χ. λαστιχένιες μπότες) και οχημάτων, οι εργαζόμενοι σε σμήνη πουλερικών μπορούν να μεταδώσουν τον ιό σε άλλα σμήνη.

Κρούσμα από μετάλλαξη

Σε σπάνιες περιπτώσεις, παραλλαγές ιών υψηλής παθογονικότητας (γρίπη των πτηνών υψηλής παθογονικότητας, HPAI) μπορούν να αναπτυχθούν από μεταλλάξεις ιών που είναι αρχικά μόνο ελαφρώς παθογόνες (π.χ. ιοί γρίπης του υποτύπου Η5 ή Η7). Αυτό συμβαίνει μέσω αυθόρμητων μεταβολών στο γενετικό υλικό.

Πρόγνωση: Θεραπεύεται η γρίπη των πτηνών;

Η γρίπη των πτηνών αποβαίνει θανατηφόρα για τα πτηνά μέσα σε λίγες ημέρες. Για το λόγο αυτό και λόγω των μέτρων ελέγχου των ζωικών ασθενειών, η πρόγνωση για τα μολυσμένα πτηνά δεν είναι καλή.

Πρόληψη: ποια είναι τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για τη γρίπη των πτηνών;

Η γρίπη των πτηνών είναι μια ασθένεια που επηρεάζει σημαντικά και την οικονομία. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικοί οι ειδικοί κανόνες για τον έλεγχο και την πρόληψη. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, οι κανονισμοί του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων (OIE), σύμφωνα με τους οποίους η γρίπη των πτηνών αποτελεί ζωική ασθένεια που πρέπει να δηλωθεί και να ελεγχθεί.

Ανάλογα με τον τόπο διαμονής σας, τα νομικά μέτρα για την καταπολέμηση της γρίπης των πτηνών μπορεί να διαφέρουν. Επομένως, ενημερωθείτε για τις νομικές διατάξεις που ισχύουν σε τοπικό επίπεδο.

Μέτρα υγιεινής

Εάν θέλετε να αποφύγετε την εμφάνιση κρουσμάτων γρίπης των πτηνών στο σμήνος πουλερικών σας, θα πρέπει να ακολουθήσετε αυτές τις συμβουλές:

Το προσωπικό σας θα πρέπει να εγκαταλείψει το πτηνοτροφείο μόνο αφού αλλάξει τα παπούτσια και τα ρούχα του και καθαρίσει και απολυμάνει σχολαστικά τον χώρο.

Περαιτέρω συμβουλές:

• Προστατέψτε την τροφή και τη στρωμνή από τα άγρια πτηνά.
• Καθαρίστε και απολυμάνετε όλα τα υλικά και τον εξοπλισμό που χρησιμοποιούνται στο χώρο στέγασης των πτηνών.
• Κρατήστε τα κοτόπουλα και τις γαλοπούλες μακριά από υδρόβια πτηνά.
• Αποφύγετε την επαφή των οικόσιτων πουλερικών σας με άγρια υδρόβια πτηνά.
• Χρησιμοποιείτε πάντα πόσιμο νερό στο οποίο δεν έχουν πρόσβαση τα άγρια πτηνά.

Υπάρχει εμβόλιο κατά της γρίπης των πτηνών για τα πουλερικά;

Εδώ και χρόνια, οι επιστήμονες ερευνούν την επίδραση των διαφόρων εμβολίων για την προστασία από τη γρίπη των πτηνών. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι ο εμβολιασμός μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη απέκκριση σωματιδίων του ιού και, συνεπώς, να συμβάλλει στην εξάπλωση της νόσου. Συνεπώς, η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις επιδημίες θεωρεί τον εμβολιασμό αυτό παράνομο (από τον Σεπτέμβριο του 2022).

Ωστόσο, μέσα στα επόμενα χρόνια ενδέχεται να γίνει διαθέσιμος ο εμβολιασμός κατά της γρίπης των πτηνών.

Μπορώ να ταΐζω τα άγρια πουλιά το χειμώνα;

Τα ωδικά πτηνά έχουν γλιτώσει σε μεγάλο βαθμό από τη γρίπη των πτηνών παγκοσμίως. Παρ’ όλα αυτά, όταν ταΐζετε τα ωδικά πουλιά, θα πρέπει να φροντίζετε να παραμένει καθαρή η ταΐστρα στον κήπο σας.

Ο λόγος; Όπου συγκεντρώνονται πολλά πουλιά και η τροφή των πουλιών μπορεί να έρθει σε επαφή με τα κόπρανα, υπάρχει κίνδυνος να εξαπλωθούν τα μικρόβια γρήγορα.

Quellen:

• openagrar.de
• nabu.de
• flexikon.doccheck.com
• wir-sind-tierarzt.de
• eierschachteln.de
• aerztezeitung.de
• aerzteblatt.de
• rki.de
• tierklinik.de
• netdoktor.de