Γενειοφόρο Κόλεϊ (Bearded Collie)

Οι λάτρεις των Γενειοφόρων Κόλεϊ συμφωνούν σε ένα πράγμα: «Όποιος δεν γνωρίζει αυτή τη φυλή, θα πρέπει να τη βιώσει!» Και όποιος έχει βιώσει έστω και μια φορά, πώς ένα Γενειοφόρο Κόλεϊ (Bearded Collie) τρέχει χαρούμενο στα λιβάδια, αφήνοντας το τρίχωμά του να κυματίζει, με πόση ενέργεια και χαρά παίζει ανέμελα και συγχρόνως με πόση προσοχή και επαγρύπνηση είναι εκεί για να ικανοποιήσει κάθε επιθυμία του ιδιοκτήτη του, μάλλον θα εθιστεί με αυτή την πρωτότυπη φυλή σκύλων και τη χαρακτηριστική γοητεία της.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα

Τα Γενειοφόρα Κόλεϊ είναι πολύ ζωηροί και δραστήριοι σκύλοι, που πορεύονται στη ζωή γεμάτοι αυτοπεποίθηση. Παρά το έντονο ταμπεραμέντο τους, δεν παρουσιάζουν κανένα σημάδι επιθετικότητας ή νευρικότητας. Αντιθέτως, τα Γενειοφόρα Κόλεϊ θεωρούνται ευαίσθητοι και εξαιρετικά περιποιητικοί σκύλοι. Χάρη στην υψηλή ευφυΐα τους και τις καλές δεξιότητες παρατήρησης φαίνεται να γνωρίζουν ακριβώς, τι είδους συμπεριφορά αναμένεται από αυτούς. Τα Γενειοφόρα Κόλεϊ θέλουν να αρέσουν στους ιδιοκτήτες τους. Και ακόμη κι αν αυτό το χαρακτηριστικό γνώρισμα δεν είναι καταχωρημένο στο επίσημο πρότυπο της φυλής σύμφωνα με την FCI, μπορεί κανείς να περιγράψει τα Γενειοφόρα Κόλεϊ ως εξαιρετικά ευπροσάρμοστους σκύλους, που εξοικειώνονται πολύ εύκολα με τους ανθρώπους. Εκπληρώνουν με μεγάλη αφοσίωση τα καθήκοντά τους, που η ζωή – και οι ιδιοκτήτες τους – ζητούν από αυτούς, χωρίς ωστόσο να παραμελούν τη δική τους προσωπικότητα. Η χαρούμενη φύση του χαρακτήρα τους φαίνεται ακλόνητη – και στο παιχνίδι συχνά εκδηλώνουν τη ζωντάνια τους γαβγίζοντας.

Αντιθέτως δεν τους αρέσουν πολύ οι δυνατοί, διαπεραστικοί θόρυβοι, και έτσι κάποιο Γενειοφόρο Κόλεϊ με ευαισθησία στους θορύβους θα προτιμήσει να αποσυρθεί σε μια ήρεμη γωνίτσα κατά τη διάρκεια, για παράδειγμα, μιας έντονης καταιγίδας. Λόγω αυτού του χαρακτηριστικού γνωρίσματος, του κόλλησαν την ταμπέλα της «τρεμάμενης μάλλινης μπάλας», ωστόσο άδικα. Είναι ευαίσθητοι, αλλά όχι υπερβολικά «φοβητσιάρηδες» και ακόμη και αν τρομάξουν, όταν ακούσουν ένα δυνατό θόρυβο, αυτό δεν σημαίνει ότι θα πεταχτούν ανήσυχοι ή ότι θα διαταραχτεί τελείως η ψυχική τους ισορροπία. Μεταξύ των απογόνων των ποιμενικών σκύλων της Σκωτίας, το Γενειοφόρο Κόλεϊ είναι μάλιστα ο μοναδικός εκπρόσωπος της φυλής, ο οποίος στα πλαίσια της αρχικής του εργασίας ως ποιμενικός σκύλος ήταν υπεύθυνος τόσο τη φύλαξη και οδήγηση των κοπαδιών, όσο και για τη φρούρηση και προστασία των ζώων. Μέχρι σήμερα, η φυλή έχει διατηρήσει αυτή την έμφυτη επαγρύπνηση – ωστόσο τα Γενειοφόρα Κόλεϊ παραμένουν πάντα ήρεμα και ψύχραιμα και ακόμη και στις αντιδράσεις τους δεν δείχνουν υπερβολική ένταση.

Ακόμη και στην εκπαίδευσή τους, αρνούνται να υπακούσουν σε αυστηρές και σκληρές εντολές. Έτσι, ως επί το πλείστον οι ήρεμοι και ήπιοι τόνοι είναι αυτοί που οδηγούν σε επιθυμητά αποτελέσματα της εκπαίδευσης. Ως ένδειξη ευχαριστίας, τα αξιαγάπητα Γενειοφόρα Κόλεϊ ενδείκνυνται στις μέρες μας κυρίως ως ιδανικοί σκύλοι συντροφιάς για οικογένειες ή μεμονωμένα άτομα, που στέκονται πιστά και αξιόπιστα στο πλευρό των ανθρώπων τους σε όλες τις περιστάσεις της ζωής.

Εμφάνιση

Χωρίς αμφιβολία, ένα Γενειοφόρο Κόλεϊ φέρνει εγγυημένα χαρά στο σπίτι – αλλά φυσικά και λίγη βρωμιά από το παιχνίδι. Σε κάποιον μακρινό περίπατο στη φύση πέφτει μπορεί να πέσει και  κανένα ξυλάκι ή λίγη άμμος στο μακρύ τρίχωμά του. Χάρη στη λεία και αρκετά σκληρή υφή της τρίχας του, οι ακαθαρσίες δεν μένουν ευτυχώς πάνω του για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η άμμος και το χώμα πέφτουν κάτω συνήθως από μόνα τους, και τα κλαδιά και τα φύλλα μπορούν τις περισσότερες φορές να απομακρυνθούν εύκολα με το χέρι ή με μια χτένα.

Κάτω από το μακρύ εξωτερικό μανδύα, ο οποίος είναι λείος σύμφωνα με το πρότυπο της φυλής – αν και επιτρέπεται ένας ελαφρύς κυματισμός – το σώμα είναι καλυμμένο με απαλό, γούνινο υπομανδύα. Παρά το γερό και δασύτριχο τρίχωμα, ένα Γενειοφόρο Κόλεϊ δεν έχει ωστόσο χοντροκομμένη εμφάνιση. Σύμφωνα με το επίσημο πρότυπο της φυλής της FCI, το τρίχωμα θα πρέπει αφενός να είναι αρκετά πυκνό και μακρύ, ώστε να παρέχει επαρκή προστασία, αφετέρου αυτό δεν θα πρέπει να επισκιάζει το φυσικό σχήμα του σώματος. Η έντονα αθλητική σωματική διάπλασή του θα πρέπει να εξακολουθεί να φαίνεται κάτω από ολόκληρο το τρίχωμα. Ως πρώην ποιμενικός σκύλος, το Γενειοφόρο Κόλεϊ είναι ένας λεπτός, δραστήριος σκύλος, που έχει καλό ύψος και μόνο δυσκίνητο δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Το ύψος στο ακρώμιο κυμαίνεται από 53 έως 56 cm στους αρσενικούς σκύλους. Οι θηλυκοί εκπρόσωποι της φυλής είναι ελαφρώς πιο μικρόσωμοι με ύψος 51 έως 53 cm.

Ενώ το τρίχωμα γύρω από τη ράχη της μύτης είναι αρκετά αραιό, αυξάνει σε μήκος στα μάγουλα και το πηγούνι και έτσι σχηματίζεται η χαρακτηριστική γενειάδα. Λόγω αυτής της χαρακτηριστικής ανάπτυξης τοπικού τριχώματος, δόθηκε τελικά σε αυτή τη φυλή το όνομα: Bearded Collie – γενειοφόρο Κόλεϊ ή εν συντομία “Beardie”.

Όσον αφορά στο χρωματισμό του, το Γενειοφόρο Κόλεϊ διακρίνεται για την αρκετά μεγάλη ποικιλομορφία του. Ενώ κατά τη γέννηση, τα βασικά χρώματα των κουταβιών είναι μαύρο-λευκό, καφέ-λευκό, μπλε- ή κιτρινόφαιο-λευκό, σε ενήλικους σκύλους τα χρώματα κυμαίνονται από γκρι σχιστόλιθου, κοκκινωπό, καφετί, μαύρο, μπλε έως όλες τις αποχρώσεις του γκρι, του καφέ και του χρώματος της άμμου. Εν μέρει, τα Γενειοφόρα Κόλεϊ έχουν λευκά σημάδια, που μπορεί να εμφανιστούν ως ωχρότητα στο πρόσωπο, το ρύγχος, το θώρακα, τα πόδια και τα πέλματα, καθώς και στην άκρη της ουράς.

Ιστορία

Ελάχιστα γνωρίζουμε για την προέλευση των Γενειοφόρων Κόλεϊ. Εικάζεται ότι προέρχονται από τους δασύτριχους ποιμενικούς σκύλους από την Ανατολική Ευρώπη και την Ασία, που ήρθαν στην Αγγλία ήδη από τον 15ο αιώνα συνοδεύοντας τα πρόβατα και τα βοοειδή που είχαν αγοραστεί εκεί. Στη Σκωτία, οι σκύλοι χρησιμοποιήθηκαν ως φύλακες και οδηγοί ζώων. Αντίθετα από τους περισσότερους ποιμενικούς σκύλους, το Γενειοφόρο Κόλεϊ ενδείκνυται ακόμη και για φύλαξη και προστασία των ζώων από αρπακτικά ή κλέφτες ζώων, οπότε μάλλον κάποιος βοσκός εκείνη την εποχή τον κατέστησε αποκλειστικά υπεύθυνο για το κοπάδι των ζώων του. Επιπλέον, φάνηκε να είναι τόσο αξιόπιστος, ώστε γίνεται μάλιστα λόγος για σκύλους, που μπορούσε κάποιος να τους στείλει μόνους τους από τη ζωοπανήγυρη στο Λονδίνο πίσω στη Σκωτία.

Επιπλέον, δεν υπάρχουν ακόμα πολλά να μάθουμε για την εμφάνιση αυτής της φυλής σκύλων. Αυτό αποδίδεται μάλλον στο γεγονός ότι οι αρχικοί ιδιοκτήτες Γενειοφόρων Κόλεϊ ήταν κυρίως βοσκοί, οι οποίοι λόγω ελλιπούς εκπαίδευσης, δεν κράτησαν σχεδόν κανένα αρχείο για τους σκύλους τους. Στις αρχές του 20ού αιώνα και στην επακόλουθη αναταραχή των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, χάνονται σχεδόν τελείως τα ίχνη των σκληρά εργαζόμενων Γενειοφόρων Κόλεϊ. Μόλις το 1944 η φυλή ανακαλύφθηκε εκ νέου κατά σύμπτωση. Εκείνη την εποχή, η Αγγλίδα εκτροφέας σκύλων κα G. O. Willison παρήγγειλε ένα Ποιμενικό Σέτλαντ, αλλά έξω από το κουτί βγήκε ένα καφέ-λευκό κουταβάκι, που η εκτροφέας θεώρησε αρχικά ότι πρόκειται για ημίαιμο. Τέσσερις μήνες αργότερα, ένας παλιός βοσκός αναγνώρισε το Γενειοφόρο Κόλεϊ στην υποτιθέμενη ημίαιμη σκυλίτσα. Στην κα Willison άρεσε τόσο πολύ ο αξιαγάπητος τρόπος της νέας της σκυλίτσας, ώστε βοήθησε στην επιστροφή αυτής της φυλή. Ακούραστα αναζήτησε σπάνια Γενειοφόρα Κόλεϊ σε Βρετανούς βοσκούς, με τα οποία θα μπορούσε να χτίσει μια νέα βάση, όσον αφορά στην εκτροφή αυτής της φυλής. Ταυτόχρονα, έκανε τους εκτροφείς-συναδέλφους της να ενθουσιαστούν από αυτή τη φυλή σκύλων, που ανακαλύφθηκε εκ νέου και παρακίνησε τους ίδιους να συμμετέχουν στην εκτροφή των Γενειοφόρων Κόλεϊ.

Εκτροφή

Στη Γερμανία, οι σκύλοι εκτρέφονται σήμερα στη Bearded Collie Club e.V. Η BCCD, η οποία είναι η πρώτη λέσχη στη Γερμανία, που αφοσιώνεται αποκλειστικά σε αυτή τη φυλή σκύλων. Οι αναγνωρισμένοι εκτροφείς σκύλων εξακολουθούν να επιμορφώνονται τακτικά και εκπαιδεύουν επιμελώς νέους εκτροφείς. Ευτυχώς, οι περισσότεροι εκτροφείς της BCCD αποφεύγουν την εκτροφή της «σύγχρονης φυλής των Γενειοφόρων Κόλεϊ». Τα λεγόμενα „Show Beardies“, δηλαδή τα Γενειοφόρα Κόλεϊ που λαμβάνουν μέρος σε εκθέσεις σκύλων, δημιουργήθηκαν σύμφωνα με τις επιταγές των τάσεων εκτροφής, που έδιναν μεγαλύτερη σημασία στην ομορφιά πολλών καθαρόαιμων φυλών. Αυτός ο τρόπος εκτροφής υποβάθμισε επίσης το Γενειοφόρο Κόλεϊ σε ένα εντυπωσιακό εκθεσιακό σκύλο με ωραία κόμμωση. Οι σκύλοι αυτοί είχαν το τρίχωμά τους αφύσικα μακρύ και υπέφεραν κυριολεκτικά κάτω από τις πυκνές μάζες τριχώματος. Με την επικέντρωση στα εξωτερικά χαρακτηριστικά, αλλοιώθηκε επίσης η φύση του χαρακτήρα τους. Τα σύγχρονα Γενειοφόρα Κόλεϊ αντιδρούσαν σε μεγάλο βαθμό φοβισμένα ή ακόμη και επιθετικά.

Σήμερα, οι συνετοί εκτροφείς εξακολουθούν να αφοσιώνονται στο Γενειοφόρο Κόλεϊ του «παλαιού τύπου», κατά την εκτροφή του οποίου παίζει λιγότερο σημαντικό ρόλο η ομορφιά και τα τρόπαια, ενώ δίνεται μεγαλύτερη σημασία στη διατήρηση ενός ρωμαλέου, δυνατού, έξυπνου και αθλητικού οικογενειακού σκύλου.

Περιποίηση και Συνθήκες Διαβίωσης

Το μεσαίου μήκους τρίχωμα του παλαιού τύπου, το οποίο παρεμπιπτόντως δεν αφαιρεί κάτι από την ομορφιά του Γενειοφόρου Κόλεϊ, είναι πολύ πιο εύκολο να περιποιηθεί σε σύγκριση με το «μοντέρνα μακρύ» τρίχωμα του „Show Beardie“. Φυσικά το τρίχωμα εξακολουθεί να είναι τόσο μακρύ, ώστε να εγκλωβίζονται σε αυτό ακαθαρσίες, αλλά το Γενειοφόρο Κόλεϊ έχει λιγότερη τριχόπτωση από ορισμένους άλλους κοντότριχους σκύλους. Χάρη στη λεία και σκληρή υφή της τρίχας, αρκεί το τακτικό βούρτσισμα κάθε μία έως δύο εβδομάδες.

Ως εκ τούτου, περισσότερο χρονοβόρα από την περιποίηση του τριχώματος είναι μάλλον η απασχόληση του ζωηρού και δραστήριου Γενειοφόρου Κόλεϊ. Οι σκύλοι αυτής της φυλής λατρεύουν τους μακρινούς περιπάτους, όπου μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα και άνετα. Εάν οι άνθρωποί τους έχουν τη σωστή συμπεριφορά, όσον αφορά στην εκπαίδευση σκύλων, τους αρέσει επίσης να μαθαίνουν μικρά κόλπα και διασκεδάζουν χορεύοντας με τον τρόπο τους. Φυσικά, η ευκινησία (Agility) ή οι ασκήσεις με μπάλα (Treibball) δίνουν μεγάλη χαρά σε ένα γνήσιο Γενειοφόρο Κόλεϊ. Εκτός από τα παιχνίδια κίνησης, οι έξυπνοι σκύλοι λατρεύουν τις «ασκήσεις μυαλού», στη μορφή παιχνιδιών ευφυΐας και ασκήσεων σκέψης.

Τα Γενειοφόρα Κόλεϊ θεωρούνται σκύλοι που εκπαιδεύονται εύκολα, δεν ανέχονται την αυστηρότητα, παρ’ όλα αυτά χρειάζονται συνεπή εκπαίδευση. Όποιος αφοσιώνεται με αυτόν τον τρόπο σε ένα Γενειοφόρο Κόλεϊ, θα ανταμειφθεί με έναν πολύ ευγνώμων, αξιαγάπητο και όμορφο σκύλο. Λόγω της πραότητάς τους, τα πάνε καλά με άλλα ζώα, αλλά πρωταρχική θέση στην καρδιά τους έχουν πάντα οι ιδιοκτήτες τους. Οι  λάτρεις του Γενειοφόρου Κόλεϊ συμφωνούν σε ένα πράγμα: όποιος έχει ζήσει με ένα Γενειοφόρο Κόλεϊ έστω και μια φορά στη ζωή του, δεν θα το ξεχάσει ποτέ!